Γέλων

Όνομα ιστορικών προσώπων. 1. Γ. Α’ (περ. 540 – 478 π.Χ.). Τύραννος της Γέλας και των Συρακουσών, γιος του Δεινομένη. Καταγόταν από τον ιεραρχικό οίκο του Τηλίνη, ιερέα των χθόνιων θεοτήτων, από την Τήλο. Αρχικά, αρχηγός ιππικού του τυράννου της Γέλας Ιπποκράτη, τον διαδέχτηκε όταν σκοτώθηκε σε μια μάχη κατά των Σικελών, αφού εκτόπισε τους γιους του (491;). Ως τύραννος της Γέλας, ο Γ. αποφάσισε να πραγματοποιήσει το σχέδιο του προκατόχου του, να ιδρύσει δηλαδή ελληνικό βασίλειο στη Σικελία. Ναυπήγησε ισχυρό στόλο και έστρεψε την προσοχή του στις Συρακούσες που διέθεταν μεγάλο λιμάνι και μπορούσαν να γίνουν η πρωτεύουσα της Σικελίας. Υποστήριξε παράλληλα τους εξόριστους γαμόρους (δηλαδή τους γαιοκτήμονες αριστοκράτες) και τους βοήθησε να επιστρέψουν το 485 στις Συρακούσες. Στη συνέχεια έγινε εύκολα κύριος της πόλης και παραχώρησε τη Γέλα στον αδελφό του Ιέρωνα. Λίγο αργότερα όμως συνένωσε τις δύο πόλεις σε ένα κράτος με πρωτεύουσα τις Συρακούσες, που αναδείχτηκαν σε ισχυρή, πλούσια και πολυάνθρωπη πόλη. Οχύρωσε καλά την πόλη (ιδιαίτερα στο οροπέδιο Αρχαδίκη) και οργάνωσε άρτιο στρατό και στόλο (20.000 άντρες και 200 τριήρεις). Το καθεστώς του ήταν μάλλον μοναρχία που υποστηριζόταν από τον στρατό μαζί με συντηρητικά και αριστοκρατικά στοιχεία, παρά τυραννία όπως εκείνες της Ιωνίας ή της κυρίως Ελλάδας. Όμως, παρά τις ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις του και τη συμμαχία που είχε συνάψει με τον τύραννο Θήρωνα του Ακράγαντα, του οποίου την κόρη Δημαρέτη παντρεύτηκε, αδυνατούσε να αντιμετωπίσει τους Καρχηδόνιους, που κατείχαν το βορειοδυτικό άκρο της Σικελίας, χωρίς την υποστήριξη των μητροπολιτικών ελληνικών πόλεων. Απευθύνθηκε για τον σκοπό αυτό στη Σπάρτη, η οποία όμως δεν φάνηκε διατεθειμένη να ικανοποιήσει τα φιλόδοξα σχέδιά του και γι’ αυτό ο Γ. αργότερα, όταν η Σπάρτη, η Αθήνα και άλλες πόλεις της Ελλάδας ζήτησαν τη βοήθειά του στον πόλεμο κατά των Περσών, φέρθηκε υπεροπτικά και ζήτησε να ανατεθεί σε αυτόν η αρχηγία των ελληνικών δυνάμεων. Τελικά, ο Γ. δεν έστειλε βοήθεια στην Ελλάδα, γιατί οι Αθηναίοι και οι Σπαρτιάτες απέκρουσαν με αγανάκτηση τις απαιτήσεις του. Το πιο πιθανό όμως είναι ότι πίσω από τις αξιώσεις που προέβαλε ο Γ., κρυβόταν ο φόβος των Καρχηδονίων, γιατί διέβλεπε ότι αν οι Πέρσες κατακτούσαν την Ελλάδα, δεν θα αργούσαν να προχωρήσουν και προς την ελληνική Σικελία και έτσι θα είχε να αντιμετωπίσει διμέτωπο πόλεμο. Στην προσπάθειά του να τον αποφύγει, είχε στείλει τον γιο του Κάδμο με πλούσια δώρα στους Δελφούς με την εντολή να περιμένει την εξέλιξη των γεγονότων και, σε περίπτωση νίκης των Περσών, να τα προσφέρει στον Ξέρξη. Παρά τους φόβους του, τελικά κατόρθωσε να νικήσει τους Καρχηδόνιους στη μάχη της Ιμέρας (480 π.Χ.). Η νίκη αυτή ήταν εφάμιλλη με τις μεγαλύτερες νίκες των Ελλήνων κατά των βαρβάρων. Μετά τη νίκη διεύρυνε τα όρια του κράτους του και κόσμησε την πόλη των Συρακουσών με ιερά, δημόσια κτίρια και ανάκτορα. Ο Γ. πέθανε το 478 π.Χ. και τάφηκε ως κοινός πολίτης μακριά από την πόλη, σύμφωνα με τις τελευταίες του επιθυμίες. Οι Συρακούσιοι όμως τον τίμησαν ως ήρωα και έχτισαν μεγαλοπρεπές μνημείο στον τάφο του, που το κατέστρεψαν οι Καρχηδόνιοι κατά τη διάρκεια πολέμου το 396 π.Χ. 2. Γ. Β’ (περ. 266 – 216/5 π.Χ.). Γιος του Ιέρωνα Β’, τύραννος των Συρακουσών. Συμβασίλευσε μαζί με τον πατέρα του από το 240 π.Χ. και ανέπτυξε φιλικές σχέσεις με τους Ρωμαίους. Σύζυγός του ήταν η Νηρηίδα, κόρη ή δισέγγονη του Πύρρου. Πέθανε ξαφνικά λίγους μήνες πριν από τον πατέρα του. Ο Γέλων Β’ σε νόμισμα των Συρακουσών.